Doel van deze les is het kritisch(er) leren kijken naar informatiebronnen als kranten, journaal e.d.

Reportage - met feiten en argumentatie onderbouwd verslag  

Feiten - iets waarvan zeker is dat het gebeurd is of dat het waar is.

Argumentatie - Bewijsvoering

De huidige verslaggeving is echter vaak van emotionele (persoonlijke) toevoegingen voorzien.

De verslaggeving van bepaalde gebeurtenissen staat tegenwoordig (weer) onder druk. Op het moment van dit schrijven is het een week geleden dat in Parijs een aantal aanslagen heeft plaatsgevonden. Op de sociale media, op de televisie en via internet zitten we tegenwoordig “bovenop het nieuws”. Maar in hoeverre is de verslaggeving nog betrouwbaar ?

In de les over propaganda gaat het er om dat er met voorbedachten rade verkeerde informatie wordt gegeven. Dat zal nu niet opgaan, toch …. ?

Wat is “verkeerde informatie “ echter ? We zien allemaal gebeurtenissen door onze eigen bril. Die bril kan godsdienstig zijn, of politiek (“rechts” / “links”), democratisch of dictatoriaal, voor een koninkrijk of voor een republiek.

Een bekend (en niet helemaal overdreven) voorbeeld : Er vindt een botsing plaats. Er zijn diverse getuigen en de politie ondervraagt deze. Mannen zijn eerder geneigd om merk en type van de auto’s te geven, terwijl vrouwen eerder de kleur van de auto zal benoemen.

Is er sprake van verkeerde informatie ? Nee !

Toch heeft de politie hier niet veel aan, want die wil weten welke van de bestuurders een verkeersovertreding heeft begaan, wat er gebeurd is !

Tegenwoordig hebben nieuwsdiensten niet meer (of minder) de tijd om goed te controleren of alle informatie juist is ! Ze staan onder tijdsdruk. Iedere gerespecteerde krant of nieuwsdienst wil het eerst met het nieuws zijn.

Waarom ? Zij willen klanten (de hoogste kijkcijfers). Daarmee halen ze adverteerders binnen en dus geld om (meer) 

 verslaggevers aan te nemen, programma's te maken etc..

Hadden kranten vroeger nog tot 00.00uur de tijd voordat de persen startten, nu moeten ze direct, online, verslag doen. Dat gebeurt o.a. door de sociale media te volgen en/of andere (buitenlandse) nieuwsdiensten. Door deze snelheid zal de verslaggeving echter eerder “gekleurd” (niet van direct bewijs voorzien) of zelfs fout zijn.

Het is goed te beseffen dat de nieuwsbron, die je raadpleegt dus gekleurd is. Afhankelijk van de bron is dat van nauwelijks van belang tot ernstig (daar waar het aan propaganda grenst of het zelfs zo genoemd kan worden). Dat laatste zie je in dictatoriaal bestuurde landen.

Maar besef dat het nieuws in het zogenaamde “vrije Westen”  ook gekleurd is en dat bewijs lang niet altijd geleverd wordt. Eén van de bekendste voorbeelden daarvan is de inval in Irak (ten tijde van Sadam Hoessein) , waar de V.S. en Engeland de rest van het Westen ervan overtuigden dat Irak wapens van massavernietiging had. Dat werd later nooit bevestigd.

Ook allerlei misstanden in de gevangenis (Guantánamo Bay), waar gevangenen (na de aanslag op New York van 11/9 2001) werden mishandeld, werden eerst door de regering ontkend, totdat er foto’s naar buiten gesmokkeld werden.

In 2015 deed Poetin weer behoorlijk van zich spreken. Volgens Westerse informatiebronnen bombardeert hij bijvoorbeeld niet alleen stellingen van de IS, maar ook van Syrische rebellen (die tegen Assad vechten). De Westerse landen willen eigenlijk dat Assad wordt afgezet omdat hij tegen zijn eigen volk vecht. Poetin is tegen het Westen ( als gevolg van bijvoorbeeld "de Koude Oorlog" (zie meesterhenksgeschiedenis). Syrië is tegen Frankrijk (en Gr. Brittannië), omdat die het Midden Oosten na de Eerste Wereldoorlog hebben  verdeeld. Soennieten zijn tegen Sjiïeten en ga zo maar door. Wie mag je geloven ? Westerse bronnen ? Russische bronnen ? Syrische bronnen , maar welke ? 

Probeer in verslagen van journaal (NOS of RTL of jeugdjournaal) eens te ontdekken wat een goed verslag is en waar het "gekleurd" is. Met "gekleurd" bedoel ik in dit geval het gebruik van bijvoeglijk naamwoorden die niet bewezen kunnen worden of een emotie weergeven. Let ook eens op woorden als: zouden, kan/kunnen, wellicht, mogelijk. Deze geven onbewezen dingen aan.

In hoeverre is inhoud van deze pagina echter gekleurd ??????

Laat de kinderen in groepjes de straat op gaan (onder begeleiding) met een simpele vraag. Laat ze mensen interviewen en het geheel op video opnemen.

Maak van de verschillende (ruwe) video's één geheel (onbewerkt !). Verdeel daarna de kinderen in groepjes en laat ze uit de ruwe video een bewerkte video van een korte tijd maken (zeg max. 3 - 5 minuten). Geef daarbij de groepen een extra opdracht (onbekend voor de anderen) waaruit een bepaald gezichtpunt moet blijken.

Voorbeeld: Ik woon in Arnhem waar deze week het NS station (na 20 jaar) is geopend. Een simpele vraag kan al zijn: Vind u het mooi of niet en waarom (niet) ?

De extra opdracht die een groep bij het verwerken mee krijgt is dat de opdrachtgever van de deze video de NS is. Een andere groep krijgt als extra opdracht mee dat de opdrachtgever een (plaatselijk) politieke partij is, die vindt dat het veel te duur is geworden en dat het geld beter besteed had kunnen worden.

Ook het bouwbedrijf kan als opdrachtgever aangemeld worden.

Bekijk na het maken van de bewerkte video's deze met elkaar en bespreek de uitkomst(en).

@meesterhenkvink 2015