Na de dood van de paus is de Heilige Stoel vacant;
Binnen 15 tot 20 dagen komt het Heilig College van kardinalen te Rome samen voor de start van een conclaaf. Een maximum van 120 kardinalen jonger dan 80 jaar is vereist voor zo'n conclaaf. Een conclaaf is geheim en daarom zijn de kardinalen, tótdat een nieuwe paus gekozen is, afgesloten van de buitenwereld.
Waarschijnlijk is dat een van de kardinalen (maar elke gedoopte katholieke man komt kerkjuridisch gesproken in aanmerking, op voorwaarde dat hij direct na het aannemen van de verkiezing tot bisschop wordt gewijd) aanwezig in de Sixtijnse Kapel paus zal worden. Deze procedure is beschreven onder het artikel conclaaf.
De kandidaat moet in beginsel een tweederdemeerderheid hebben. Het kardinaalscollege kan echter na de 30e stemronde besluiten om de paus bij gewone meerderheid te kiezen. De pasgekozen paus wordt dan gevraagd door de kardinaal-deken (voorzitter) of anders de oudste kardinaal namens alle kardinalen:
"Aanvaardt Gij?"
Vanaf dat de gekozen kardinaal bevestigd heeft, bezit deze de macht van bisschop van Rome. Daarna vraagt de kardinaal aan de nieuwe paus;
"Hoe wil je genoemd worden?"
De paus zegt dan zijn nieuwe naam, zoals een kloosternaam. De kardinalen feliciteren de nieuwe paus, die naar de zaal van de Tranen wordt geleid, daar krijgt hij zijn nieuwe witte toga. Vervolgens wordt hij op het balkon van de Sint-Pieter getoond aan de wachtende menigte.